“Il n´est pas de grand vignoble sans grande histoire… »
Francois Auzias (1605 – 1653)
De Languedoc
Wie over de grote Autoroute van of naar Spanje rijdt, kan zich verbazen over de uitgestrekte wijnvelden tussen Nimes en Perpignan. Dat is het gebied waar voor de inlijving in het koningkrijk Frankrijk (1229) de romaanse taal, Occitaans, gesproken werd; de Langue d´Oc (de taal van Pays d´Oc), later verbasterd tot Languedoc. De Languedoc wordt in het Zuiden begrensd door de Pyreneen en in het Noorden door de Montaignes Noirs.; in het Oosten door de stad Béziers en het Westen door de stad Toulouse met het Canal du Midi dat als een groen-zilveren lint dwars door de Languedoc voert.
In de Languedoc worden overwegend rode en rosé wijnen geproduceerd. De uit de Bordeaux afkomstige Cabernet-rassen (-Sauvignon en -Franc) en Merlot gedijen ook in de Midi, maar veel rood wordt ook gemaakt van Grenache en Syrah. De Languedoc is onderverdeeld in drie grote afzonderlijke wijnbouwgebieden; Languedoc, Roussillon en Rivesaltes
Het wijnbouwgebied Languedoc is met circa 290.000 hectare het grootste wijnbouwgebied van Frankrijk en tekent voor ongeveer 25% van de totale wijnproductie. De Languedoc is onderverdeeld in vele wijngebieden, die de kwalificatie AOC (Appelation d´Origine Controlée) of IGP (Indication Géographique Protegée) mogen voeren. Het grootste gebied dat sinds 1999 de kwalificatie AOC draagt is de Corbières met 13.200 hectare wijnbouw, direct gevolgd door Costières de Nimes met 11.600 hectare wijnbouw, waarvan echter slechts 4.600 hectare als AOC erkend is. De wijnen van de overige 7.000 hectare komen slechts als een bescheiden Vin de Pays op de markt. Het jongste wijnbouwgebied dat de status van AOC heeft toegekend gekregen is Pic Saint-Loup ten noorden van de stad Montpellier. De 8oo hectare wijngaarden liggen rond de 658 meter hoge gelijknamige berg, die als een eenzame puist een bliktrekker voor de omgeving is. In het gebied Pic Saint-Loup wordt overwegend de oorspronkelijk uit Spanje afkomstige rode druivensoort Cournoise verbouwd en heeft sinds september 2016 de begeerde status AOC verworven.
Wijnbouw in de Languedoc heeft oude wortels. Reeds 118 v. Chr. is de wijnbouw beschreven, die in Colonia Narbo Martius, de oudste kolonie van Rome buiten Italie, bedreven werd. Deze Romeins kolonie draagt thans de naam Narbonne. Al in de Romeinse tijd was de wijnbouw in de Languedoc zo een succes, dat de zij een bedreiging voor de eigen wijnen in Italie vormden. Om de Italiaanse wijnen te beschermen, werd in 92 n. Chr. door keizer Domitian (Titus Flavius Domitianus) een edict uitgevaardigd, waarin het de Galliers verboden werd om druiven aan te bouwen. Slechts voor die Galliers, die in de Romeinse legioenen hadden meegevochten en als veteranen werden aangemerkt, gold dit verbod niet. Toch kon zelfs de Romeinse keizer niet verhinderen dat water naar beneden stroomt en de wijnbouw zich – ondanks het keizerlijke verbod – heimelijk in Gallie weer uitbreidde. Het was keizer Probus, die tijdens zijn korte regeringstijd (276 – 282) aan alle onderdanen van het Romeinse keizerrijk de wijnbouw weer toestond, met de woorden: “Gallis omnibus et Hispanis ac Brittannis hinc permisit, ut vitis haberent vinumque conficerent.” (Het is aan de Galliers, Spanjaarden en Britten toegestaan de wijnbouw te bedrijven en wijn te produceren).
Carcassonne
Om alle wijnbouwgebieden en -domeinen in de Languedoc te beschrijven, zou een hele bibliotheek eisen. Daarom beperk ik mij in dit artikel tot drie domeinen, die op mij een bijzondere indruk hebben gemaakt en in het gebied AOC Cabarnès liggen. De wijnbouw in de Cabarnès wordt op 600 hectare ten Noorden en Noord-Westen van de stad Carcassonne bedreven.
Op de Route de Soleil (E- 15) tussen Noord en Zuid is een kleine omweg naar Carcassonne meer dan de moeite waard. Om Carcassonne te bereiken neemt men kort voor Narbonne de Autoroute des deux Mers (E – 80) en rijdt 60 kilometer dwars door het land der Katharen, waar machtige ruines van burchten herinneren dat tot 1229 dit gebied hoofdzakelijk door de Katharen bewoond werd. Het rijk der Katharen ging onder nadat paus Innocentius III in 1209 besloten had tot een kruistocht tegen de Katharen, die hij als ketters bestempeld had. Midden in dit Katharenland ligt de stad Carcassonne; een stad die door de rivier de Aude gedeeld is in de ´moderne´ stad en de ´cité`; de grootste burcht in Frankrijk, die nog geheel in de middeleeuwse stijl bewaard is gebleven. Met zijn dubbele muren van ieder circa drie kilometer lengte en 52 torens is dit monument als een door de UNESCO beschermd Wereld-cultuur erfgoed erkend.
Maar ook in de moderne stad aan gene zijde van de Aude is het goed toeven. Hoe ontspannend is het om op een van de vele terrasjes aan de Place Carnot van een café au lait of een glaasje Vin de Pays te genieten, naar het gitaarspel van een rondtrekkende musicus te luisteren en te kijken naar de moeders met spelende kinderen rond de Neptunus-fontein. Voor zij, die zich een langer verblijf in Carcassonne gunnen, zijn er goede restaurants waar typische gerechten uit de Languedoc geserveerd worden, zoals le Saint-pierre à la braisse begeleid door een Chateau de Pennautier, rosé (Malepère) of une èpaule d´agneau de lait grillée et son caviar d´aubergines begeleid door een Mas du Greffier, Pic Saint-Loup, 2015 gecomponeerd uit Grenache en Syrah.
Chateau ´La Villatade´
Niet ver van de historische vestingstad Carcassonne ligt verscholen in het bosrijke heuvellandschap een domein van 123 hectare, waarvan 11 hectare benut wordt voor de wijnbouw. Omgeven door druivenstokken en een tuin, waarin men zich in Toscane waant, biedt ´La Villatade´ aan de bezoekers rust, ontspanning en kostelijke wijnen. Om dit kleinnood te ontdekken volgt men vanuit Carcassonne aanvankelijk de richtingborden Mazamet, maar zodra Conques sur Orbiel op de borden verschijnt volgt men Conques sur Orbiel. De weg langs het riviertje Orbiel verder volgen richting Lastours. Halverwege tussen Conques sur Orbiel en Lastours is een brug over de Orbiel met een richtingaanwijzer Sallèles-Cabardes. Voor het dorpje Sallèles-Cabardes is de afslag naar Chateau La Villatade niet meer te missen.
Richard en Sophie Andreelli hebben het landhuis met wijngaarden in 2016 gekocht. Na zijn handelsonderneming verkocht te hebben, heeft Andreelli daarmede zijn droom vervuld om in de landelijke omgeving van de Minervois zich aan de wijnbouw te wijden, daarbij gesteund door zijn vrouw Sophie, die als charmante gastvrouwe voor vakantiegangers bed and breakfast aanbiedt.
Met veel liefde en energie heeft het echtpaar Andreelli La Villatade weer nieuw leven ingeblazen nadat de vorige eigenaar, het wijngoed wegens zijn hoge ouderdom al enige jaren had laten verkommeren. Als druivenrassen was door hem uitsluitend syrah en grenache aangebouwd. Met een cepage van 50% van beide druivenrassen zijn de rode ´Villatade´ , het in barrique gerijpte paradepaardje ´Cote Noir´ en de rosé gemaakt, waarbij voor de rosé de druiven eerder geoogst worden om de wijn een zekere frisheid te laten behouden. De syrah gedijt het beste op het wat lager gelegen perceel, waar de grond voornamelijk uit kalkzandsteen en leisteen bestaat en niet ten onrechte de naam `Paradis´ heeft meegekregen, Van de syrah uit het ´Paradis´ maakt Richard Andreelli een mooie volle rode wijn, die hij aan zijn vrouw heeft opgedragen met de naam ´ le Vin de Sophie´, vin du Pays d´ Oc, IGP. Het zal in de toekomst echter niet alleen bij syrah en grenache blijven. In 2016 is in ´La Villatade´ een halve hectare met carrignan aangeplant alsmede merlot, die in 2019 voor het eerst op fles gebracht kunnen worden.
Witte wijn zoekt men tevergeefs bij Chateau La Villatade onder het motto: “In der Beschränkung zeigt sich der Meister.”
Chateau Auzias
De reiziger, die van Carcassonne naar Toulouse wil reizen en zich voor wijn interesseert, zal niet de ´Autoroute des Deux Mers´(A 61) nemen, maar de D 6113 en al snel naar het verlaten van Carcassonne drie grotere wijndomeinen aantreffen. Het eerste is Chateau Auzias – Paretlongue.
Reeds in 416 n. Chr stond op het terrein van Chateau Auzias een Gallo-Romaanse villa totdat Cistercienser monniken er in 1111 de abdij Notre Dame de Pareti-Longi bouwden en het land verder ontwikkelden door akkerbouw en druiventeelt te bedrijven. Tijdens de Franse revolutie aan het einde van de 18e eeuw werden alle kerkelijke bezittingen door de jonge Franse republiek geconfisceerd en moesten de monniken van Notre Dame de Pareti-Longi elders hun heil zoeken. De abdij raakte snel in verval; ook al omdat de stenen gebruikt werden om het huidige chateau met bijgebouwen te bouwen.
De naam Auzias komt pas in beeld nadat Dominique Auzias het chateau in 1998 door erfenis in bezit had gekregen. Nu was de naam Auzias geen onbekende in de wereld van de wijn. Voor de van oorsprong wijnhandelaren was de overgang van handel naar producent een logische stap. Daarbij maakte Eugène Auzias naam door als eerste de druivenrassen Cabernet en Merlot uit de Bordeaux-streek in 1926 in de Languedoc aan te planten.
Het huidige wijndomein Chateau Auzias omvat 80 hectare, waarvan 40% bestokt is met druiven uit de Bordeaux-streek (merlot, cabernet sauvignon en cabernet franc) en 40% bestokt is met mediterrane druivenrassnen (syrah en grenache). Verder worden er malbec, fer servadou en cinsault verbouwd. De betere rode wijnen van Chateau Auzias – waarvan velen met edelmetaal gehonoreerd – zijn AOC´s Cabardès; de eenvoudigere rode en rosé wijnen zijn geklasserd als Cité de Carcassonne IGP. Er is een bescheiden productie van witte wijn, die samengesteld is uit chardonnay, muscat blanc à petits grains en viognier en een IGP Cité de Carcassonne is.
Chateau de Pennautier
Vervolgt men de weg naar Toulouse dan volgt na 2 kilometer de afslag die naar Penneautier wijst. Ook het chateau de Pennautier staat daar reeds aangegeven als een bijzondere bezienswaardigheid. Het chateau, dat in 1620 gebouwd is, is eigenlijk een paleis en nog steeds in familiebezit. De huidige eigenaar, graaf Nicolas de Lorgeril, vertelt zijn gasten vol trots dat het Chateau de Pennautier in 1622 de Franse koning Lodewijk XIII onderdak heeft geboden. Het fraai aangelegde park rond het paleis is vrij toegangkelijk voor het publiek en ook het paleis zelf kan bezichtigd worden.
Naast het paleis bevindt zich de wijnkelder, alhoewel het begrip kelder misleidend is. De productie en de verkoop van de wijnen vinden plaats in een modern gebouw met annex een restaurant met vinotheek.
De wijnen van Chateau de Pennautier zijn Apellations d´Origin Controlées `Cabardès´. De rode Chateau de Pennautier is een cuvee van syrah, grenache, merlot en cabernet. De rosé Chateau Lorgeril is gecomponeerd uit merlot, syrah, grenache, cinsault en malbec. De witte wijnen van Chateau de Pennautier zijn mono-cépages van viognier, sauvignon blanc en chardonnay. Het rode paradepaardje uit de vinotheek is de ´Esprit de Pennautier´, AOC Cabardès, een in nieuwe barriques gerijpte cuvée van 60% syrah ´vieilles vignes´ en 40% merlot. Voor deze hoogwaardige met de hand geoogste wijn moet men diep in de buidel tasten, want het prijskaartje vermeldt € 22,50 per fles, maar kan varieren afhankelijk van de jaargang. Het witte vlaggeschip is de ´Reve de Pennautier´ Vendanges d´ Après, moelleux; een in nieuwe barriques gerijpte zoete dessertwijn van 100% chardonnay, die gemakkelijk 10 jaar bewaard kan worden, waarvoor ook circa € 25 neergeteld moet worden.
Chateau de Pennautier is echter niet het enige wijndomein van graaf de Lorgeril. Zijn wijnimperium omvat nog vijf andere domeinen, die verspreid in de Languedoc liggen; Chateau Caunettes en Domaine de Carille (AOC´s Cabardès), Mas des Montagnes (AOC Cotes du Roussillon Villages), Chateau de Ciffre (AOC´s Faugères en Saint Chinian) en Domaine de La Borie Blanche (AOC Minervois). Van deze overige domeinen stammen onder meer de rode Lorgeril 1620, malbec en de rode L´Orangeraie, reserve, een cuvée van syrah en viognier.
George Reuchlin
September 2017
